Kurban sözlükte yaklaşmak Allah'a yakınlaşmaya vesile olan şey anlamına gelir dini terim olarak ise Allah'ın rızasını kazanmak ve ibadet amacıyla belirli vakitte belirli vasıfları taşıyan belirli hayvanların usulünce kesilmesi demektir

 

Kurban bayramında kesilen kurbana Udhiyye hacda kesilene ise Hedy denir

Kurban ibadeti kuranı kerim sünnet ve icma ile sabit olan bir ibadettir Kurban ibadetinin meşru bir ibadet olduğu kuranı kerimde Saffat suresinin 107.ayetinde Hac suresinin 28. 34. ve 37.ayetlerinde açıkça belirtilmiştir Kurban dinimizin belirgin özelliklerinden Allah'ın dininin nişanesidir kurban ibadetinde niyet ve ihlas şarttır

Kurban kesmenin hükmü Hanefi mezhebi imamı İmamı azam Ebu Hanifeye göre vacip diğer mezhep imamlarına göre ise sünneti müekkede'dir

Bir kimsenin kurban kesmekle yükümlü sayılabilmesi için bulunması gereken şartlara vücûb şartları denir Bir kimsenin kurban kesmekle yükümlü olabilmesi için dört şart aranır Müslüman olmak Akıllı ve bulûğa ermiş olmak Mukim (yolcu) olmamak Belirli mali güce sahip olmak

Kurban ibadeti mali bir ibadettir Temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka 80.18 gram altın para veya mala sahip olan her Müslüman kurban kesmekle mükelleftir hükmü vaciptir kurban ibadetinde mükellefiyet için nisap miktarının üzerinden zekat ibadetinde olduğu gibi bir yıl geçmesi şart değildir

Dinen kurban edilebilecek hayvanlar koyun keçi sığır manda ve devedir bu hayvanların dışında tavuk kaz ördek deve kuşu ceylan gibi hayvanlar kurban edilemez Kurbanlık hayvanlardan koyun ve keçi birer kişi (tek başına) tarafından sığır manda ve deve yedi kişiye kadar ortak edilerek kesilebilir ortakların tek veya çift olmasında bir sakınca yoktur yediden fazla ortak edilemez 

Kurban kesimi bayram namazının kılındığı yerlerde kurban bayramının ilk üç günü bayram namazının kılınmasından sonra bayram namazı kılınmayan yerlerde ise aynı süre içinde sabah namazı vaktinden itibaren kesilebilir

Kurbanın kesilmeden parasının bedelinin yoksullara verilmesiyle kurban kesilmiş olmaz kurban ibadeti yerine getirilmiş olmaz bu şekilde verilen para sadaka konumuna geçer yani sadaka olur

Ortaklaşa olarak kesilen kurbanda ortakların tamamının aynı niyette ibadet niyetiyle katılmaları niyet birliği şarttır bir tanesinin niyeti orada kesilen kurbandan et almak olursa bu kesilen kurban geçersizdir

Marketlerin kasapların vakıfların derneklerin sabit kilogram garantili kurban hisse satışı caiz değildir Aynı şekilde farklı kurban etlerinin karıştırılıp hisse sahiplerine verilmesi de caiz değildir bir hisseye birden fazla kişinin ortak olması da caiz değildir

Vekâletle kurban kesimi kurban kesmek isteyen kişinin ilgili kuruluşa kurbanlık alımı ve kesimi için umumi vekâlet vermesi söz konusu kuruluşun da müvekkili adına taahhüt ettiği bu hayvanı alıp muayyen günlerde kesmesi şeklinde gerçekleşir dinen en uygun olanı budur 

Kredi kartıyla banka kredisiyle gayrimeşru haram yollardan kazanılan para ile kurban alınması da kesilmesi de caiz değildir 

Kurbanı bizzat kişinin kendisi kesmesi gerekir peygamberimiz kurbanlarını bizzat kendisi kesmiştir bir kimse kurbanını şayet kendisi kesmiyor ise ehil bir kasaba vekâlet vermek suretiyle kestirir kendisi de orada mümkün mertebe hazır olmalıdır

Kurbanlık hayvana eziyet edilmeden kesim esnasında eziyet verecek davranışlar ve fiili uygulamalardan çevreyi kirletmekten tamamen uzak durulmalıdır

Kurban kesimi kurbanlık hayvanın yemek ve nefes borusu ile iki şah damarının kesilmesi ile olur hayvanın canı çıkmadan boynunun bedeninden ayırmak derisini yüzmeye başlamak mekruhtur

Koyun keçi cinsi hayvanlar bir yaşını doldurduktan sonra sığır ve manda cinsinden hayvanların ise iki yaşından itibaren deve ise beş yaşını doldurduktan sonra kurban edilebilir kesilebilir

KURBAN İBADETİ İLE ALAKALI SORU CEVAP

Sual: Yolcunun Kurban kesmesi gerekir mi?

Dinen yolcu kurban kesmekle mükellef değildir keserse sevap kazanır kesmezse bir günah söz konusu değildir  yolcu tek başına veya diğer yolcularla beraber ortaklaşa olarak kurban kesebilir bir beis yoktur 

Yolcu kurbanını ikamet ettiği yerde kesebileceği gibi gitmiş olduğu yerde de kesebilir bayram günleri içerisinde yolculuktan döndükten sonra yeniden kurban kesmesi gerekmez

Sual: Zengin karı-kocanın her birinin ayrı ayrı kurban kesmesi gerekir mi?

Aile fertlerinden karı koca ve yetişkin çocuklardan kimin borcu ve temel ihtiyaçları dışında 80.18 gram nisaba ulaşan malı parası altını eşyası varsa o kişi zengindir ve Hanefi mezhebine göre kurban kesmekle mükelleftir

Sual: Kurban edilen hayvanın yenilmeyecek yerleri nerelerdir?

Kurban edilen hayvanın kanları ödleri bezeleri idrar torbaları cinsel organları husyelerini yemek Tahrimen mekruhtur (harama yakın) kurbanın veya başka amaçla kesilen hayvanların yenileyemeyen uzuvlarının toprağa gömülmesi hem sağlık hem çevreyi temiz tutmak açısından daha uygundur

Sual: Kurban kestikten sonra namaz kılmak gerekir mi?

Kurban namazı diye bir namaz yoktur bu namaz dini kaynağı olmayan bir gereklilik olduğu düşünülen inancı ve kanaati yaygın olan bir namazdır

Kurban kesen Müslümanlar bu ibadete kavuştukları için Allah'ın verdiği nimete şükür olarak iki rekat nafile bir namaz kılabilir bir beis yoktur

Sual: Kurban kesen kasaba ücret vermek caiz midir?

Hayvanın kesim ameliyesi ibadet değildir bu yüzden kurban kesen kasaba ücret verilmesi dinen caizdir Ancak kurban kesen kasaba ücret yerine kurbanın derisinin veya etinin bir kısmının verilmesi ise caiz değildir

Sual: Kurban bayramı günü kurban kesilmeden önce bir şey yemenin dini dayanağı var mıdır?

Hazreti peygamber (s.a.v) zilhiccenin ilk dokuz gününü oruçla geçirdiği rivayet edildiği için zilhiccenin ilk dokuz günü kurban bayramından önce oruçlu olarak geçirilmesi müstehaptır

Zilhicce ayının 10.günü kurban bayramıdır kurban bayramı boyunca oruç tutmak haramdır bayram günü imsaktan itibaren bir şey yeyip içmeden o gün ilk olarak yemeğini kurban etinden yemek müstehaptır

KURBAN ÇEŞİTLERİ

Akika kurbanı Yeni doğan çocuk için şükür amacıyla kesilen kurbandır sünnettir Akika kurbanı çocuğun doğduğu günden bulûğ çağına kadar kesilebilir doğumun yedinci günü kesilmesi müstehaptır

Şükür kurbanı Herhangibi bir vesileyle Allah'a şükretmek için kesilen kurbandır bir kimse arzu ettiği amaca ulaşması veya bir nimete nail olması sebebiyle şükür kurbanı kesilebilir Şükür kurbanı adakta bulunulmadığı sürece kurbanı kesmesi zorunlu değildir

Sual: Ölü kurbanı diye bir kurban çeşidi var mıdır?

Dinimizde ölü kurbanı veya kabir kurbanı diye bir kurban çeşidi yoktur ancak sevabı sevabı ölüye bağışlanmak üzere kurban kesilebilir kurban borcu olup hayatta iken vasiyet eden kişinin bıraktığı mirası yeterli ise mirasçılar tarafından vasiyetin yerine getirilmesi gerekir

Eğer vasiyeti yoksa ölüye kurban kesilmez mirasçıların da kurban kesmesi gerekmez sevabını ölmüşlere annesine babasına yakınlarına bağışlamak üzere kurban kesebilir bağışta bulunabilir

Sual: Kişiler bir araya gelerek hazreti peygamber adına kurban kesebilir mi?

Dinimizde böyle bir uygulama yoktur bunun yapılması da ibadet olarak görülmesi de caiz değildir bu tip uygulamalar bid'attir uzak durulmalıdır

Sual: Vekâlet yoluyla kurban kesilebilir mi? 

Kişi kurbanını bizzat kendisi kesebileceği gibi vekâlet yoluyla da bir başkasına kestirebilir hac zekat kurban gibi mali ibadetlerde vekâlet dinen caizdir

Sual: Kesilen kurbanının kanının alına sürülmesi caiz midir?

Kesilen kurbanın kanının alına sürülmesi caiz değildir hiç bir dini dayanağı yoktur terk edilmesi elzem bir davranıştır 

Sual: Kadınlar bayram namazı kılabilirler mi?

Kadınlar cuma ve bayram namazı kılmakla mükellef değildir şartların elverişli ve münasip olması durumunda kadınlar da bayram namazı kılabilirler sevaptan da mahrum kalmamış olurlar 

Yazımızı noktalamadan evvel bir hususa daha değinmek istiyorum

Bayram günü sabahında iki rekat vacip olan bir bayram namazını kılmak için camilere koşup gitmeyelim evvela bayram günü sabah kalkalım abdestimizi alalım güzelce farz olan sabah namazını eda edelim akabinde bayram namazı için camilere doğru yola çıkalım inşallah Hem sabah namazında hem de bayram namazında camilerimizi dolduralım 

Cenabı hak Sağlık sıhhat afiyet huzur güven içerisinde mübarek kurban bayramına ulaşmayı kavuşmayı müstefit olabilmeyi rızasına muvaffık bir şekilde geçirebilmeyi cümlemize nasip ve müyesser eylesin inşallah

Kurban Bayramınız Mübarek Olsun

Allah'ın Selamı Rahmeti Bereketi Mağfireti Nusreti İnayeti Hidayeti Affı İkramı ve İhsanı Üzerinize Olsun

Hayırla Kalın Allah'a Emanet Olun Sevgi ve Hürmetlerimle

Araştırmacı İlahiyatçı Eğitimci Yazar Salih Kebapçı