KUL HAKKI

 KUL HAKKI: Kul hakkı insanın can mal namus ve ahiret hayatına yönelik maneviyatı gibi dokunulmazlıklara yönelik tecavüz ve haksızların ortaya çıkardığı haklara kul hakkı denir

Kul hakkı çok büyük bir vebaldir bu vebalin gerek dünya hayatında gerek ahiret hayatında ödenebilecek bir karşılığı yoktur kul hakkı mal mülk para gibi dünyalık hiçbir karşılıkla ödenmesi söz konusu değildir kul hakkı Allah’ın katında affı olmayan bir günahtır

KUL HAKKININ FIKIH HÜKMÜ: İnsanın kişisel haklarına yönelik her türlü mütecaviz olaylar ve haksızlıklar islam hukukunda haramdır mekruh fiiller olarak adlandırılır bu sebeple kul hakkı günah kapsamı içerisinde yer alır

Kul hakkının günahı veya cezası Allah tarafından bağışlanması af edilmesi mevzu bahis değildir kul hakkı ancak hak sahibi kişinin hakkına girdiği kişi ve kişileri bağışlamasıyla af etmesiyle ortadan kalkabilir.

KUL HAKKIYLA ALAKALI AYETİ KERİMLER

Yüce Allah kul hakkıyla alakalı olarak bakara suresi(188) nisa suresi(29) hucurat suresi(12) şura suresi(42) konuyla alakalı olarak yüce rabbimiz nisa suresinin 29.ayeti kerimesinde şöyle buyuruyor

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَارَةً عَن تَرَاضٍ مِّنكُمْ وَلاَ تَقْتُلُواْ أَنفُسَكُمْ إِنَّ اللّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا ﴿٢٩﴾

Yâ eyyuhâllezîne âmenû lâ te’kulû emvâlekum beynekum bil bâtılı, illâ en tekûne ticâraten an terâdın minkum, ve lâ taktulû enfusekum. İnnallâhe kâne bikum rahîma

Ey iman edenler karşılıklı rızaya dayanan ticaret olması hali müstesna batıl (haksız ve haram yollarla) mallarınızı aranızda alıp vermek suretiyle yemeyin Ve kendinizi öldürmeyin şüphesiz Allah sizi esirgeyecektir (4/29)

KUL HAKKIYLA ALAKALI HADİSİ ŞERİFLER

“Kim bir kul hakkı yemişse derhal o kardeşi ile helalleşsin Çünkü (kıyamet günü) dirhem de geçmez dinar da Böyle olunca o (hak yiyen) kişinin sevapları alınır o adama yüklenir Eğer sevapları yoksa o hakkını yediği adamın günahları buna yüklenir” (Buhari, Rikak, 48 )

“Ümmetimden müflis odur ki, kıyamet günü namaz ve zekâtla gelir Ama, bu arada sövdüğü şu kimse, dövdüğü bir başka kimse dahi gelir Bunun üzerine kendisinin hasenatından şuna verilir, buna verilir Üzerinde haklar bitmeden kendi hasenatı tükenirse, o zaman onların hatalarından alınır kendisine yüklenir Daha sonra cehenneme atılır”
(Müslim)

"Kaçmayarak, yalnız Allah'tan sevap bekleyip sabrederek, düşmana karşı durduğun halde öldürülürsen, borçlarından başka bütün günahlarına kefaret olur Bunu bana Cibril söyledi"
(Müslim)

"Üzerinde kul hakkı olan, ölmeden önce ödeyip helâllaşsın! Çünkü âhırette altının, malın değeri olmaz. O gün, hak ödeninceye kadar, kendi sevâblarından alınır, sevâbları olmazsa, hak sâhibinin günâhları buna yüklenir." [Buhârî]

"Kibri, hıyâneti ve kul borcu olmayan mü'min, Cennete girer." [Nesâî]

"Kul hakkı, mü'minin ayıbı, kusûrudur." [Ebû Nuaym]

Kul hakkının affı kişilerin hak helalliği almasına bağlıdır birbirlerine haklarını helal ederlerse kul hakkı ortadan kalkar şayet taraflar birbirlerine haklarını helal etmezse kul hakkı ortadan kalkmaz ve iş ahirete kalır kul haklarını ihlal eden kimseye sevgili peygamber efendimiz sallahu aleyhi ve sellem müflis (iflas eden) olarak nitelendirmiştir

KUL HAKKINA GİREN DAVRANIŞLAR

1)MADDİ KUL HAKLARI: Hırsızlık, ölçüde tartıda hile yapmak, emanetlere hıyanet etmek, kumar, tefecilik, gayri meşru batıl yollarla insanların mallarını yemek, birbirinin canına kıymak

2)MANEVİ KUL HAKLARI: İftira, alay, arkadan çekiştirme, gıybet, kötü lakap takma, suizan kusur aramak

KUL HAKKIYLA İLGİLİ SUALLER VE YANITLAR

SUAL 1) KOPYA ÇEKMEK KUL HAKKINA GİRER Mİ?

Kopya ile alınacak bir puandan dolayı başkasının hakkını alıyorsa veya alma durumu varsa kul hakkına girmektedir kopya çekmekle başkasına zararı dokunmuyorsa veya kendisinin kopya çekmesinden ötürü başkası mevcut haklarından olmuyorsa kul hakkına girmez.

SUAL 2) YETİM MALI YEMEK KUL HAKKINA GİRER Mİ?

Evet kul hakkına girer hem de maddi manada kul hakkına girer yetim malı yemek büyük günahlardandır Allah teala yetim malı yemeyi haram kılmıştır bundan dolayıdır ki yetim malı yemek caiz değildir kul hakkıdır

SUAL 3)BİR İŞİ ELDE ETMEK İÇİN TORPİL YAPMAK REFERANS BULMAK İMTİYAZ GÖSTERMEK KUL HAKKINA GİRER Mİ?

Kazanmadığı hakkı olmayan bir işi almak elde etmek için torpil yapmak referans bulmak imtiyaz göstermez caiz değildir haramdır kul hakkına girer kazandığı hakkı olan bir işte kendini ispat etmek için işi kazanabilmek alabilmek için olursa kul hakkına girmez caizdir

SUAL 4)KİŞİNİN İŞİNİ EŞİNİ AİLESİNİ ÇOCUKLARINI İHMAL ETMESİ KUL HAKKINA GİRER Mİ?

Evet kul hakkına girer maddi manada kul hakkıdır bir kişinin geçerli bir mazereti olmadıkça görevi olan işini bakmakla yükümlü olduğu ailesini eşini çocuklarını ihmal etmesi onlara bakmaması onların geçimini sağlamaması kul hakkına girmektedir kişinin işi eşi çocukların kendisine Allah’ın emanetleridir kişi Allah’ın emanetlerine sahip çıkmakla mükelleftir

SUAL 5) BOŞANMAK KUL HAKKINA GİRER Mİ?

Evli olan çiftler meşru bir sebep olmadığı halde boşanmışlarsa kul hakkına girmez direk Allah’ın haram kıldığı bir fiili işlemeye girer şayet evli çiftler meşru bir sebepten ötürü boşandılar ise eşlerin nafaka ödememesi çocuklarına bakmaması onu göstermemesi gibi durumlar evet kul hakkına girmektedir.

SUAL 6) GÖREVİ KÖTÜYÜ KULLANMAK KUL HAKKINA GİRER Mİ?

Evet kul hakkına girer görevi kötüye kullanmak nasıl türk ceza kanunda suç teşkil ediyorsa islam hukukunda da yani fıkıhda kul hakkına girmektir görevi kötüye kullanmak sadece kişiyi değil bütün insanlığı etkilemektedir onun için görevi kötüye kullanmak kul hakkına girmektedir

SUAL 7)ÖĞRENCİLERİN KENDİ ARALARINDA LAKAP TAKMALARI VEYA ÖĞRETMENLERİNİN ÖĞRENCİLERİNE LAKAP TAKMASI KUL HAKKINA GİRER Mİ?

Lakap takmak kötü çirkin hoş olmayan bir lakap ise hem öğrencilerin kendi aralarında lakap takmaları kul hakkına girer hem de öğretmenlerin öğrencilerine lakap takması kul hakkına girmektedir manevi manada kul hakkıdır

SUAL 8) ÖĞRETMENLERİN ÖĞRENCİLERİNE KARŞI ALAYCI KONUŞMALARI KUL HAKKINA GİRER Mİ?

Alay etmek kul hakkına girmektedir manevi manada kul hakkıdır öğretmenlerin öğrencilerini küçük düşürmek için alay etmeleri veya alay edici konuşmaları evet kul hakkına girmektedir

YÜCE RABBİM HEPİMİZİ KUL HAKKI YEMEKTEN KUL HAKKINA RİAYET ETMEMEKTEN VE KUL HAKKINA GİRECEK HER TÜRLÜ DAVRANIŞLARDAN MUHAFAZA EYLESİN İNŞALLAH

ARAŞTIRMACI İLAHİYATÇI EĞİTİMCİ YAZAR SALİH KEBAPÇI 

NOT: BU YAZIMIZ 21 NİSAN 2016 TARİHİNDE YAYINLANMIŞTIR