Değerli Kardeşlerim Evlenme unsur ve şartlardan birisine riayet edilmemesi durumunda
ihmal veya ihlâl edilen unsur ve şarta göre evliliğin ya tamamen veya bazı
yönleriyle geçersiz olması söz konusudur.
Unsurları, kuruluş (in‘ikad) ve geçerlilik
(sıhhat) şartları tamam olan evlilik hukuken geçerli (sahih) bir evliliktir.
Böyle bir evlilik karı-koca ilişkisinin helâl olması, mehir, nafaka,
evlilikten doğan sıhrî hısımlık ve mahremiyet (hürmet-i musâhere), neseb ve
karşılıklı mirasçılık gibi evliliğin bütün sonuçlarını doğurur. Unsurları ve
in‘ikad şartları tamam olup sıhhat şartlarında eksiklik olan evlilik fâsid
evliliktir. Bu tür evlilikte tarafların derhal ayrıl- maları gerekir. Fâsid
evlilik kendi başına herhangi bir sonuç doğurmaz. Ancak bu evlilikle birlikte
fiilî birleşme de (zifaf) vuku bulmuşsa bu evlilikten şu sonuçlar doğar:
1- Mehr-i misil ile müsemmâdan az olanı
kadının hak etmesi.
2- Böyle bir birleşmeden doğacak çocukların
nesebinin babaya bağlanması.
3- Ayrıldıklarında kadının fesih iddeti
beklemesi.
4- Fâsid nikâhla bir araya gelen eşler
arasında hürmet-i musâhere denilen sıhrî hısımlıktan doğan evlilik engelinin
teşekkülü.
Ebû Hanîfe diğer akidlerde yapmış olduğu
bâtıl-fâsid akid ayırımını nikâh akdinde de yapmaktadır. Ona göre unsurları
veya in‘ikad şartlarında eksiklik olan akid bâtıl akiddir. Tarafların derhal
ayrılmak zorunda oldukları böyle bir akidden herhangi bir hukukî sonuç doğmaz.
Ancak zifaf olmuşsa mehr-i misil gerekir. Unsurları, in‘ikad ve sıhhat şartları
tamam olan yürürlük şartlarında eksiklik bulunan akde de mevkuf akit denir.
Mevkuf akid yetkili kimsenin izin ve icâzet vermesine kadar doğuracağı sonuçlar
bakımından fâsid nikâh hükmündedir. Diğer şartları tamam olup, bağlayıcılık
(lüzum) şartlarında eksiklik bulunan akde gayri lâzım veya câiz akid denir.
Fesih hakkı sahibi bu yönde bir talepte bulunup evliliği feshettirinceye kadar
geçerli bir evliliğin bütün sonuçlarını doğurur.
Aziz Dostlar bir sonraki yazımıza İslam’da velayet hakkından bahsedelim İnşallah
HAYIRLA KALIN ALLAH’A EMANET OLUN GÜNÜNÜZ
MÜBAREK OLSUN
ARAŞTIRMACI İLAHİYATÇI EĞİTİMCİ YAZAR SALİH
KEBAPÇI
KAYNAK: Türkiye Diyanet Vakfı yayınları ilmihal cilt 2 İslam ve Toplum
